“Harada olursunuz olun, hətta uca (möhkəm) qalalar içərisində olsanız belə, ölüm sizi haqlayacaq. (Ya Muhəmməd!) Onlara (yəhudilərə və münafiqlərə) bir xeyir yetişdikdə: “Bu, Allahdandır!”- deyərlər, bir pislik üz verdikdə isə: “Bu, səndəndir!” söyləyərlər. (Onlara) de: “Hamısı Allahdandır”. Bu camaata nə olub ki, az qala söz də anlamır!” (Nisa, 78).
Qurana görə ölüm insanların qarşılaşdıqları bir hadisə və ya təcrübədir. Bu təcrübə insanın şüurunda və ya ruhunda bədən sisteminin çökməsi ilə baş verən bir şeydir. İnsan saraylarda və bürclərdə, möhkəm qalalarda olsa belə, ondan heç bir qurtuluş yoxdur.
Hekayələrdə deyilir ki, padşah böyük və əzəmətli saray tikdirmişdi. Onun memarı orada hər tərəfdən gözəlliyi nəzərə almışdır. Açılış günü xalq üçün şənlik təşkil etdi. Müxtəlif təbəqələrdən olan insanlar sarayı görməyə və şahı tərifləməyə gəldi. Onların arasında bir dərviş var idi ki, şah ondan soruşdu: “Bu sarayı necə görürsən?” Dərviş dedi: “Tikinti yaxşıdır, amma orada bir boşluq var ki, imkan daxilində onu doldurmaq lazımdır”. Şahın üzü dəyişdi: “Dərviş, sən boş-boş danışırsan, biz heç yerdə qüsur görmürük”. Dərviş dedi: “Niyə, bütün qapıları bağlayanda, ölüm saraya soxularaq sahibini oğurlayar”.
Ayənin ikinci hissəsi münafiqlərin fikir və danışığını ifadə etməkdə müstəqil sözdür. Nə vaxt onlara yaxşılıq gəlsə, bunun Allahın işi olduğunu (bizə lütf göstərmiş) deyərlər. Bu xəyal olan lütflə xalqın qarşısında fəxr edərlər. Həmçinin sıxıntı və müsibətlər baş verərsə, Allah Rəsulunu (s) günahlandırırlar ki, bütün bunlar sənin günahındır. Bu ayədə Allah bütün o münafiqlərə və hər bir iddiaçıya açıq şəkildə cavab verdi ki, başınıza gələn hər şey Allahın təqdiri və iradəsidir (bu yolda heç bir istisna və qeyd yoxdur(.
Ayənin sonunda Allah məzəmmətli bir sualla buyurur: Bu açıq həqiqətləri dərk etməyə belə yaxın olmayan bu qövmün başına nə gəlib?
Anlamaqdan çəkinməyin səbəbi eqoizmdir. Əslində, özünəpərəstiş edən insan özünü cahilliyə vurur və aldadır ki, nəfsani məqsədlərinə çatmasına mane olan hər bir xütbə, nəsihət və aşkar həqiqəti dərk etməsin.
Özünəpərəstiş Allahdan və həqiqətdən uzaqlığın zirvəsidir. Özünəpərəstiş tənhalığın və şeytana yaxınlığın zirvəsidir.
* Ustad Hüseyn Muhyiddin İlahi Qumşei tərəfindən yazılmış “Quranda 365 gün” kitabından götürülmüşdür.
